La Sankta Spirito en la mesagxo de la Biblio

La Sankta Spirito estas krea spirito, origino kaj portanto de cxia vivo; spirito de sagxo, de prudento, de konsilo, de potenco, de ekkono, de timo antaux Dio, de sankteco kaj de vero; la advokato kaj parakleto. La Sankta Spirito efikas la homigxon de la Filo de Dio - kiu estas plena de la Dia Spirito. La Sankta Spirito parolis per la profetoj. Li efikas en la kristanoj. La eklezio estas komuneco kaj templo de la Spirito. La Sankta Spirito donas la forton por fidi, donas la talenton por gxuste pregxi. Li efikas per la Vorto, per la bapto, per la servanta ofico; al la auxtoritato por pardoni pekojn apartenas la ricevo de la Sankta Spirito. Li kondukas al la vero. Frukto de la Spirito estas amo, gxojo, paco, pacienco, afableco, bonkore co, fidelo, mildo, sinregado (Gal 5:22). La potenco de la Spirito evidentigxas en la predikado, en sentima elpasxado, en martireco. La Sankta Spirito donas diversspecjn donacojn, efikas renovigon.
La Spirito postulas la sindedicxon de la tuta homo, la sanktigon.
La Spirito kondukos la eklezion kaj la mondon al perfekteco.

  La Sankta Spirito estas vera Dio kaj viviganto

- Li estas origino, portanto kaj konservanto de cxia vivo en la kreo.
- Li donas la novan vivon en Kristo, kiun ni unue ricevis en la fido kaj la bapto.
- Per la Sankta Spirito okazis la homigxo, la agado kaj la relevigxo de Jesuo Kristo.
- La Sankta Spirito peras la savan agadon de Dio en Jesuo Kristo per Vorto kaj Sakramentoj. Li efikas ankaux ekstere de la eklezio.
- Li gvidas cxion al la celo de eterna vivo.

  La Sankta Spirito, kiu eliras el la Patro

Al la konstato de la koncilio de Konstantinopolo (381), ke la Sankta Spirito eliras el la Patro, poste estis aldonita "kaj el la Filo". La ortodoksa eklezio opinias tion disiga por la eklezioj. Gxi akcentas: La eterna elirado de la Sankta Spirito okazas nur el la Patro (Joh 15:26). La papoj Pio XI. kaj Johano Pauxlo II plurfoje pregxis la kredkonfeson en ties originala formo kaj tiel rekonis la sintenon de la Ortodoksa Eklezio. La sendo de la Sankta Spirito en la tempo okazas de la Patro tra la Filo (Joh 16:17; 14:16). Ambaux manieroj por tion konstati ne kontrauxdiras unu la alian. Surbaze de tiu rekono eblas ekumena interkonsento.

  La Sankta Spirito estas kun la Patro kaj la Filo samtempe adorata kaj glorata

Kristana pregxado atestas jenon: "Gloro al la Patro kaj al la Filo kaj al la Sankta Spirito, kiel en la komenco, tiel nun kaj cxiam kaj en eterno. Amen." Al la Sankta Spirito, kiu estas vera Dio, indas cxia honoro.

  La Sankta Spirito parolis per la profetoj

Kristanoj kredas, ke Jesuo Kristo estas la plenumigxo de la Malnov- Testamenta profetado. La Sankta Spirito parolas per la profetoj en la Malnova kaj en la Nova popolo de Dio (kp Rom 12:6).

7. La unu, sankta, katolika kaj apostola eklezio

Biblie, eklezio signifas a) la "tuta eklezio", b) la "loka eklezio" kaj c) la "komunumo kolektigxinta por Diservo".

  La Eklezio estas mistero de la kredo

Gxi havas videblan formon, sed spiritan esencon percepteblan nur en la fido. Komuna konvinko de la kristanaro estas, ke le eklezio ne estas nevidebla.

  La triunua Dio volis, fondis kaj efektivigis la eklezion

"Sian modelon, sian originon kaj sian celon gxi havas en la mistero de unu Dio en tri personoj": gxi estas la  nova popolo de Dio; la "korpo de Kristo", kies kapo estas Jesuo Kristo; ankaux fiancxino de Kristo. Gxi estas "templo de la Sankta Spirito, kiu agadas en la eklezio kaj per gxi: Li gvidas gxin en la veron (Joh 16:13); tial gxi estas "la kolono kaj fun damento de la vero" kaj tial diras la apostola koncilio, kiu laux Martin Luther estas la modelo de cxiuj koncilioj (WA 50, 509-633) "La Sankta Spirito kaj ni decidis" (Agoj 15:28).

  La eklezio estas la komuno de la sanktuloj

Komuno de la sanktuloj (communio sanctorum) ampleksas: komuneco per kaj en la Vorto de Dio - auxskultanta kaj konfesanta eklezio; komuneco per la sakramentoj - pregxanta, liturgianta eklezio; komuneco en servado kaj komuneco kun la mizeraj kaj subpremataj - amanta eklezio; komuneco kun la sanktuloj, kiuj jam trovigxas cxe Dio.

  La eklezio servas por la savo de cxiuj homoj

Gxi estas signo kaj instrumento de la sava agado de Dio. "Ekstere de la eklezio ne estas savo" (tiel ankaux Luther): Sen Kristo ne estas savo (Ago 4:12) - neniu venas al la Patro krom per Li (Joh 14:6); kiel kapo de la eklezio, Kristo agas en la eklezio kaj pere de gxi.
- Por kristanoj, tiu diro "Ekster la eklezio nenia savo" estas admono, ke ili fidelu al la revelacio konfidita al ili.
- Pro tio ke Dio volas la savon de cxiuj (1 Tim 2:4), Li donacas sian gracon al cxiuj homoj. La katolika eklezio rifuzis kiel eraran la opinion, ke "ekster la eklezio ne estas graco". Gxi propetas por cxiuj (1 Tim 2:7) kaj celebras la euxkaristion "por cxiuj". La amo de la kristanoj direktig xas al cxiuj homoj.

  La eklezio estas unu, sankta, katolika, apostola

Tiuj bazaj kvalitoj estas donaco kaj tasko.
- Ekzistas nur unu eklezio de Kristo: Kristo, gxia kapo, havas nur unu korpon. Unueco ne signifas unuformecon. Al la eklezio apartenas serva ofico de unueco: "Ankaux por la luterana eklezio ... la espero pri plena komuneco inkluzivas la esperon pri papeco sub la evangelio" (EEKat 908). Ankoraux disputata estas la kielo; en sia encikliko pri ekumeno, papo Johano Pauxlo II petis akordigxon pri tio.
- La eklezio estas sankta, cxar Kristo sanktigas en la Sankta Spirito per Vorto kaj Sakramento; vide al siaj homoj gxi estas eklezio de la pekuloj. Dauxre gxi bezonas purigon kaj renovigon.
- La eklezio estas katolika. Gxi proklamas la tutan evangelion al cxiuj homoj de cxiuj tempoj en la tuta mondo. Luther anstatauxigis la fremdan vorton "katolika" per "kristana", sed li neniel negis gxin polemike.
- La eklezio estas apostola. Gxi estas konstruita sur la fundamento de la apostoloj kaj profetoj (Efe 2:20) kaj staras en la sinsekvado de la fido kaj de la sendigxo de la apostoloj (succcessio apostolica). Se la sinsekvado en la fido de la apostoloj montrigxas komuna, evangelianoj pretas transpreni la signon de apostola sinsekvo (Luth.-Kath. Dialog, Das geistliche Amt,65).

  La eklezio survoje al la plena regno de Dio

Kiel komunumo de espero gxi pregxas pri lia alveno en gloro: "Venu Via regno!" Gxi estas sendita por proklami al cxiuj Kriston, la savon.
 

8. Ni konfesas la unu bapton por la pardono de la pekoj

  La sakramentoj de la eklezio

La sava agado de Dio okazas en la Vorto kaj la Sakramentoj.
Ni havas la "grandajn" sakramentojn (bapto kaj euxkaristio) kaj la "mal grandajn" sakramentojn (konfirmacio, pento, oleado de malsanuloj, ordino, geedzeco).

  La unu bapto por la pardono de la pekoj

La bapto havas sian bazon en la agado de Jesuo, en lia kruco kaj lia relevigxo. Gxi estas plenumita "en la nomo de la Patro kaj de la Filo kaj de la Sankta Spirito". Normale, ordinita oficulo faras gxin, kvankam sub difinitaj cirkonstancoj ankaux aliaj povas bapti.
Per la bapto efektivigxas:
- envicigo en la eklezion (1 Kor 12:13),
- purigo el la praa peko kaj el personaj pekoj;
- pravigo kaj justigo, sanktigo,
- partopreno en la nova vivo en Jesuo Kristo.
La bapto okazas unufoje por cxiam; gxi estas neripetebla. La bapto estas la vojo en la komunecon de la savo ordonita de Dio kaj tial necesa por la savo.
La homo ricevas la bapton en la kredo; gepatroj kaj bapto-gepatroj konfe sas gxin anstatauxante la infanon.
En la ortodoksa, rom-katolika, anglikana, prakatolika kaj plej multaj reformaciaj eklezioj, la bapto de beboj estas kutima. Male, baptistoj kaj aliaj liberaj eklezioj baptas homojn nur surbaze de ties persona kred konfeso.
Bapto, konfirmacio kaj eukaristio konsistigas unuon. Per tiuj sakramentoj la Sankta Spirito efektivigas la plenan enmembrigxon en la vivon de la eklezio.

  La konfirmacio

La kristaneco, kies bazo metigxis en la bapto, estas elformita, fortikigita kaj kompletigita per la sakramento de la konfirmacio (latine Confirmatio = fortigo).
La sakramento de la konfirmacio bazigxas sur la ricevo de la Sankta Spirito, distingebla de la bapto, kiel raportas la Nova Testamento (Ago 8:14-17;19:6). En la konfirmacio, la kristano estas sendata kaj fortikigata por publika atestado de la kredo kaj respondeca kunlaboro en la eklezio. Jesuo Kristo por cxiam prenas lin en Sian servon.
Laux katolika doktrino, la donanto de la konfirmacio estas principe la episkopo; tamen gxin povas doni ankaux presbitero komisiita de la epi skopo.
Akordigxo kun la reformaciaj eklezioj eblas: Cxe la konfirmacio, "oni volas konscie ligi sin al la praa eklezio kaj donas al la surmeto de la manoj interpreton konforman al la evangelio: ricevo de la beno kaj de la Sankta Spirito" (EEKat 1098f.). Pro tio ke bapto, konfirmacio kaj euxkaristio apartenas al la enmembrigxo en la eklezion, laux la orientaj ekleziaj patroj la konfirmacio okazas tuj post la bapto.

  La euxkaristio, la sankta mangxo

Tiu sakramento havas malsamajn nomojn: Vespermangxo, Sinjora mang xo, euxkaristio = dankado), rompo de pano, komunio, sankta meso, tio sankta.
- Jesuo Kristo fondis la euxkaristion.
- En la euxkaristio Li cxeestas vere kaj efektive kaj donacas sin al la ricevantoj. La cxeeston de Kristo efektivigas la Sankta Spirito, pri kies alveno la eklezio pregxas en la "epiklezo". Komune ni estas konvinkitaj, "ke la euxkaristia cxeesto de la Sinjoro Jesuo Kristo limigxas ne nur al la momento de ricevo". La Sinjoro Jesuo Kristo cxeestanta en la euxkaristio indas adoron; Kristo estas adorata, ne la elementoj. La elementojn postre stintajn okaze de la celebro de euxkaristio, oni povas konservi por la komunio de malsanuloj, aux formangxi.
- En la konkordo de Leuenberg 1973, la disigxo inter luteranoj kaj refor mitoj estis forigita.
- La Euxkaristio estas "ofero" en jena senco: la ofero sur la kruco unufoje por cxiam okazinta, farigxas sakramente cxeestanta.
La reformatoroj opiniis, ke la mesa ofero estas intencita kiel "suplemen to" de la surkruca ofero (tio estus malkonfeso de la sava agado de Kristo); tial ili akre rifuzis gxin. Kontraux la gxusta doktrino tamen ne plu okazas protesto, laux la deklaroj de sinodoj ekde 1993. La euxkaristio estas la ofero de la eklezio, kiu estante la korpo de Kristo pregxas: "Per Kristo, kun Kristo kaj en Kristo, al Vi, Dio Patro cxiopova, en unueco kun la Sankta Spirto, estu cxiu honoro kaj gloro.." Per porpeto, oni povas dedicxi al la mortintoj la savan potencon de la kruca ofero unufoje por cxiam okazinta.
La euxkaristio kiel Mangxo: La euxkaristia cxeesto de Jesuo Kristo celas al la fidanta ricevanto. Al la plena formo de la euxkaristio apartenas pano kaj vino, kvankam la tuta Kristo cxeestas sub cxiu el la du formoj.
La eukaristio estas signo de la unueco de la eklezio kaj ligilo de amo. Euxkaristia unueco kun Kristo estas samtempe komuneco en la korpo de Kristo, la eklezio.
Al tiu kiu lin ricevas en la euxkaristio, Jesuo Kristo donacas forton por efektivigi kristanecon, pardonon, kaj eternan vivon.  Por ricevi la sanktan euxkaristion, necasas sinprovado kaj preparo: Kiu mangas kaj trinkas malinde, altiras al si kondamnon.
- La euxkaristion prezidas la ordinita oficanto.

  La pentofaro (absolvo)

Tiu sakramento de repacigxo, de absolvo kaj de pento, bazigxas sur la auxtoritato de pek-pardono, kiun transdonis Jesuo al siaj discxiploj.
Origine oni havis la publikan penton. Poste venkis la privata pekkonfeso.
En neordinaraj situacioj povas okazi repacigxo kun komuna konfeso kaj gxenerala absolvo.
- Je la flanko de la konfesanto necesas: pento kaj kredo, konfeso de pekoj, rebonigxo.
- Per la sakramento de repacigxo okazas la absolvo de la pekoj kaj per tio repacigxo kun Dio kaj kun la eklezio.
- Administras la sakramenton de repacigxo kaj pardono la ordinita ofican to (episkopo, presbitero). Li estas ligita al la sekreto de konfeso.

  Sankt-oleado de malsanuloj.

Bazo por tiu sakramento estas la konduto de Jesuo vide al malsanuloj kaj lia komisio por ties sanigo.
- Administras la sakramenton la episkopo kaj la pastro. Se eble, devus esti pluraj administrantoj, kiel oni legas en la epistolo de S-ta Jakobo (Jak 5:14s.)
- La sankt-oleado estas donita al baptitoj, kies sano-stato serioze suferas.
- Estas espero pri akordigxo kun la reformaciaj eklezioj, cxar la Luterana agendo eksplicite antauxvidas oleadon de malsanuloj. La vortoj uzataj koincidas grandparte kun tiuj kutimaj en la katolika eklezio.

  La spirita ofico (ordo) kaj la alvoko al gxi, beno kaj komisio (ordi no)

La spirita ofico (ordo) havas sian originon kaj dauxran bazon en la sendo de la apostoloj fare de la resurektinta Sinjoro. Cxar Jesuo Kristo efikis la savon unujoje por cxiam, la oficanto ne estas sacerdoto en la senco de la eksterkristanaj religioj, kiu strebas al repacigxo per propraj oferoj.
- La oficanto estas servanto de Kristo; li agas "en la loko de Kristo" (2 Kor 5:20) en jenaj taskoj: Proklami la vorton de Dio, prezidi la liturgion kaj la sakramentan vivon de la eklezio, gvidi kaj edifi la komunumon kaj la eklezion (pastradi).
- Ekde la frua eklezio troveblas gradigo de la oficoj: episkopo, presbitero, diakono. Por cxiu sxtupo de la ofico ekzistas propra ordino.
- Vokigxo, beno kaj sendado al la pastra ofico okazas per ordino kun pregxo kaj surmeto de la manoj.  En tio la oficportanto ricevas la gracan donacon de la Sankta Spirito por sia servado  (2 Tim 1:6 kaj 1 Tim 4:14).
- En la rom-katolika, la ortodoksa, la anglikana kaj la pra-katolika ekle zioj, la ordino (en germana lingvo "Priesterweihe = sacerdota konsekro") estas nomata sakramento; laux sia esenco, ankaux la luteranoj tiel kom prenas gxin (EEKat 1187).
La ordino okazas unufoje por cxiam kaj devo-ligas la ordiniton dumvive.
- En la anglikana, ortodoksa, rom-katolika kaj pra-katolika eklezioj, la ordinon transdonas la episkopo; en la evangeliaj eklezioj tion faras la ordinita oficulo plenumanta la episkopan taskon.
- Laux ortodoksa, rom-katolika, anglikana kaj pra-katolika konvinko, nur la episkopo staranta en la apostola sinsekvo povas valide ordini. El la manko de tia apostola sinsekvo en la eklezioj devenintaj el la reformacio rezultis kontrauxeco ankoraux nun dividanta. Sed estas espero venki gxin. Se je la katolika flanko ekzistas sinsekvo en la fido de la apostoloj, lutera noj estas pretaj akcepti la signon de apostola sinsekvo en sian oficon okaze de plenumo de eklezia komuneco.
- Ekzistas kondicxoj por allaso al la ordino. En la latinaj eklezioj, la ordino estas ligita al la devigo de celibato; tiu eklezia legxo ne baras la vojon al komuneco de eklezioj, kiuj tion ne konsideras deviga. En la ortodoksa kaj rom-katolika eklezioj, nur viroj estas ordinitaj por la pastre co.

  La geedzeco

Gxi estis fondita de Dio, la Kreanto, kaj konfirmita de Jesuo Kristo; kiel bildo pri la amo de Kristo al la eklezio, la geedzeco estas mistero, profun da sekreto.
- Laux ortodoksa, katolika, anglikana kaj pra-katolika opinio, la geedzeco estas sakramento. La ekumena dialogo rezultis en "komuna vidpunkto pri la geedzeco en plej profunda senco".
- Por ke estigxu la geedzeco, necesas reciproka jeso de la partneroj; kiel sakramento gxi kompletigxas per la beno de la ordinita ofichavanto.
- Al la kristana geedzeco apartenas la preteco al persona amo kaj partne reco, al fekundo kaj repondeca gepatreco, al dauxra fideleco.
- La geedzeco estas - laux la modelo de la amo de Kristo al la eklezio - komuneco kaj unueco de viro kaj virino dumvive, nedissolveble.
Kristo proklamis la sanktecon kaj nedissolveblon de geedzeco (Mat 19:6), sed koncedis gxian dissolvon pro malcxasteco (Mat 5:32; 19:9). Pri tio atentas la ortodoksa, la prakatolika, la luterana kaj la reformita flanko.
- Povas estigxi situacioj, kiuj pravigas la disigon de geedzoj. Tio estas komuna opinio de la eklezioj.
- La ortodoksa kaj la evangelia eklezioj ne ekskludas (eklezian) regeedzi gon de divorcitoj post periodo de pentofaro. Tiel troveblas eblecoj de ekumena akordigxo. Egaligi samseksan partnerecon kun geedzeco estus atenco kontraux la ekumeno.
- Geedzeco kaj ordino ne ekskludas sin reciproke.

9. Ni atendas la relevigxon de la mortintoj kaj la vivon de la venonta mondo

- En la renkontigxo kun Dio tuj post la morto okazas la jugxo pri la vivo de homo.
- En la fino de la tempoj cxiuj mortintoj relevigxos kaj aperos kune kun la tiam vivantoj por la monda jugxo de la revenanta Sinjoro Jesuo Kristo.
- Ni ne konas la momenton, kiun Dio difinis por la plenumigxo, ni estas vokitaj al dauxra preteco.

  Cxielo

La kristana espero direktigxas al la eterna beateco promesita de Dio, kiu superas cxian homan komprenon: "Kion okulo ne vidis kaj orelo ne auxdis, kio ne venis en la menson de homo: la grandajxo, kiun Dio preparis al tiuj Lin amantaj" (1 Kor 2:9). Cxielo signifas: esti cxe Dio. Cxiu ricevas sian apartan salajron, laux la klopodoj, kiujn li faris (1 Kor 3:8).
- La sanktuloj jam nun gxuas la apudon de Dio (kp CA 20).
- La katolika eklezio kredas de jarcentoj, ke Maria, la patrino de la Sinjo ro, estis akceptita korpe kaj anime en la cxielan gloron. En 1950 tio estis proklamita kiel dogmo; la evanglia kaj la ortodoksa flanko tion malakcep tas.
Konsidero pri ekumena akordigxo: La revelacio estas finita; dogmoj ne aldonas ion novan, ili estas nur disfaldo de revelacia kredo. Tial laux katolika vidpunkto ne necesas pli ol oni instruis kaj vivis en la unua jarmilo. Bezonata estas "pozitiva konatigxo", ke la dogmoj de la dua jarmilo estas interpreto de la revelacio, kiuj ne kontrauxdiras la komunan kredon de la nedividita eklezio: Okaze de la morto de Jesuo "multaj korpoj de sanktuloj estis vekitaj" (Mat 27:52); Pauxlo sopiras "esti kun Kristo" (Fil 1:23). Ankaux Maria bezonis la savon (LG 53) kaj estas savita; sxi estas la graco favorita (Luk 1:28), laux luterana konfeso "inda je plej alta honoro" (Apol 21:27). La relevigxon de la mortintoj konfesas cxiuj kristanoj. Do la dogmo respondas al la linio de la komuna kredo.

  Purigxo

"La fajro provos, kiom tauxgas cxies verko. . Se gxi forbrulas, tiam li devas elporti la perdon. Li mem tamen estos savita, sed kvazaux tra fajro" (1 Kor 3:13-15).
Koncerne la purigxon de la mortintoj (laux popola diro "la purgatoria fajro") necesas komenti:
- La renkontigxo kun la fajro de la amo de Dio, kiu okazas en la morto, havas por la homo "purigan kaj transforman povon, kiu jugxas, purigas, sanigas kaj perfektigas cxion ankoraux ne perfektan". La oficiala katolika doktrino parolas pri "purgatorium" (= purigo, rafinado), ne pri iu loko aux tempo.
- De la komenco, la eklezio pregxis por la mortintoj. Ekumena akordigxo eblas: La protesto de la reformintoj direktigxis ne kontraux la purigo en la senco de 1 Kor 3:13-15, sed kontraux supersticxaj pieco-formoj kaj ideoj (EEKat 1325s.).

  Eterna puno (infero)

Ekzistas la dangxero de eterna fiasko: La homo povas maltrafi sian vivon (Mat 10:28; 25:41: "for de mi - en la eternan fajron"; Mat 25:46 "Eterna puno"). La opinio, ke finfine estos savigxo de cxiuj, ankaux de la kondamnitoj, al eterna beateco, ne trovas bazon en la Sankta Skribo.

  Eklezio estas komunumo de espero

Fidante la promesojn de Dio, kristanoj atendas "novan cxielon kaj novan teron", la plenan regnon de justeco, amo kaj paco.

AMEN

El la  germana trad. A. Burkhardt 1999

zur ersten Seite "Esperanto" / al la Esperanta komenco-pagxo